రెపో..రివర్స్ రెపో అంటే ఏమిటి

అదుపు తప్పుతున్న ద్రవ్యోల్బణానికి కళ్లెం వేసేందు ఆర్.బి.ఐ సాహసోపేత నిర్ణయం తీసుకుంది. కీలక విధాన వడ్డీ రేట్లను ఏకంగా అరశాతం పెంచింది. దీంతో ప్రైవేట్ బ్యాంకు లిచ్చే రుణాలపై వడ్డీల వడ్డింపు పెరిగే అవకాశం ఉంది. రిజర్వ్ బ్యాంక్ తన నిర్ణయం వెలువరిచిన కొన్ని నిముషాల వ్యవధిలోనే సెన్సెక్స్ 300 పాయిట్లు పడిపోయింది. ధరలను అదుపులోకి తెచ్చేందుకు ఆర్బీఐ తీసుకున్న ఈ సాహసోపేత నిర్ణయం పట్ల బిన్నాభిప్రాయాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి.
వాయిస్ (రిజర్వ్ బ్యాంక్ విజువల్స్, సెంట్రల్ బ్యాంక్, ఇతర బ్యాంక్, దువ్వూరి సుబ్బారావు విజువల్స్ వాడాలి)
ద్రవ్యోల్బణానికి కళ్లెం వేసి పెరుగుతున్న ధరలకు అదుపులోకి తెస్తామని ప్రభుత్వ చెప్పే మాటలు ఇప్పటి వరకు వట్టిమాటలుగానే మిగిలిపోయాయి. ద్రవ్యోల్బణం అదుపు తప్పి అర్ధిక వ్యవస్థకే పెను సవాళ్లు విసురుతోంది. మార్కెట్ లో ధరలకు అడ్డూ అదుపు లేకుండా పోయింది. దీంతో రిజర్వుబ్యాంకు ద్రవ్య నిల్వలను తన దగ్గరకి తెచ్చేందుకు కీలక విధాన వడ్డీ రేట్లయిన రెపో.. రివర్స్ రెపోలను అరశాతానికి పెంచక తప్పలేదు. ఆర్ బి ఐ ఈ రేట్లను పావుశాతం వరకు పెంచొచ్చనేది అందరూ ఊహించేదే అయినప్పటికీ.. ఏకంగా అరశాతం పెంచడం ఇటు పారిశ్రామిక వర్గాలతో పాటు సామాన్యులను ఖంగు తినిపించింది...
రెపో.. రివర్స్ రెపో రేట్లు పెంచడం వల్ల సామాన్యుడికి వచ్చే నష్టం ఏంటి.. ద్రవ్యోల్బణం అదుపులోకి తేవడానికి రెపో రేట్లు పెంచడానికి సంబంధం ఏంటి.. అసలు రెపో.. రివర్స్ రెపో అంటే ఏంటో చూద్దాం...
రెపో రేటు అంటే ఏంటి....?(గ్రాఫిక్ ప్లేట్)
ప్రైవేట్ బ్యాంకులు రిజర్వ్ బ్యాంక్ దగ్గర రుణం తీసుకుంటాయి.. దీనికి ప్రైవేట్ బ్యాంక్ లు చెల్లించే వడ్డీని రెపో రేట్ అంటారు... రెపో రేటు పెంచడమంటే రిజర్వ్ బ్యాంక్ దగ్గర తీసుకున్న రుణాల వడ్డీ రేటు పెంచడమన్న మాట.. దీంతో వడ్డీ భారం పెరగడంతో ప్రైవేట్ బ్యాంక్ లు... రిజర్వ్ బ్యాంక్ వద్ద రుణం తీసుకోక పోగా బకాయిలను తీర్చే ప్రయత్నం చేస్తాయి.. దీనికోసం తమ ఖాతాదారుల నుంచి వసూళ్లు మొదలు పెడతాయి.. ఫలితంగా సమాజంలో ఉన్న ద్రవ్యం రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఖజానాకు చేరుతుంది. రెపో రేటును ఆర్ బిఐ రేటు 7.5శాతం నుంచి 8 శాతానికి పెంచింది.
రివర్స్ రెపో రేటు అంటే ఏంటి?
ప్రైవేటు బ్యాంకులు రిజర్వ్ బ్యాంకు వద్ద కొంత ధనాన్ని డిపాజిట్ చేస్తాయి. ఈ ధనానికి ఆర్.బి.ఐ కొంత వడ్డీ చెల్లిస్తుంది. దీన్నే రివర్స్ రెపో అంటారు. ఈ రేటు కూడా కూడా పెంచడంతో.. ప్రైవేట్ బ్యాంకులు తమ వద్దనున్న నిల్వలను ఆర్.బి.ఐ లో డిపాజిట్ చేసి అధిక వడ్డీ పొందే ప్రయత్నం చేస్తాయి. దీనికోసం కూడా ఖాతా దారుల వద్ద నుంచి డబ్బు వసూలు చేసే అవకాశం ఉంది.. ఈ రేటు ఇప్పటి వరకు 6.5 శాతం ఉంది... పెంచిన రేటుతో 7 శాతానికి చేరింది.
సామాన్యుడికి, పారిశ్రామిక వర్గాలకు వచ్చే నష్టం ఏంటి ?
పై రెండు విధానాల వల్ల బ్యాంకులు సామాన్యులకు రుణాలివ్వడం తగ్గుతుంది. ఒకవేళ ఇచ్చినా వడ్డీ వడ్డింపు ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఇచ్చిన రుణాలను వసూలు చేసుకొని భారాన్ని తగ్గించుకునే ప్రయత్నం చేస్తాయి బ్యాంకులు. ద్రవ్య నిల్వలు అధికంగా ఉన్న బ్యాంకులు ఆర్.బి.ఐ లో డిపాజిట్ చేసి వడ్డీ పొందే ప్రయత్నం చేస్తాయి. దీనికోసం కూడా లోన్ లు తగ్గించే అవకాశం ఉంది. ఫలితంగా సామాన్యుడికి వాహనాలకోసం, ఇళ్లకోసం, బంగారం కొనుగోలుకు, పరిశ్రమల స్థాపనకు రుణాలు దొరకడం కష్టంగా మారుతుంది. ఒకవేళ బ్యాంకులు రుణాలిచ్చినా వడ్డీరేటు ఎక్కవ కావడంతో సామన్యులే లోన్ లంటే వెనక్కు తగ్గే అవకాశం ఉంది. దీంతో ప్రజల వద్ద ఉన్న ద్రవ్యం రిజర్వ్ బ్యాంకుకు చేరడంతో ద్రవ్యోల్బణం అదుపులోకి వచ్చి.... ఆహారేతర వస్తువుల కొనుగోలు విషయంలో డిమాండ్ తగ్గి ధరలు అదుపులోకి వస్తాయని రిజర్వ్ బ్యాంకు తాజా వ్యూహం.
విజువల్స్
ఆర్ బి ఐ తీసుకున్న ఈ సాహసోపేత నిర్ణయాన్ని పలువురు ఆర్ధిక వేత్తలు అభినందనందిస్తున్నా.. వ్యాపార వేత్తలు మాత్రం ఆర్బీఐ నిర్ణయం పట్ల పెదవి విరుస్తున్నారు..