బోనాలు పుట్టు పూర్వోత్తరాలు

తెలంగాణ పండగలు, జాతరలు తెలంగాణ సంస్కృతి సంప్రదాయాలకు, ఆచారవ్యవహారాలకు అద్దం పడతయి. వీటిని ప్రజలు ఆనందంగా, ఉత్సాహంగా, ఉల్లాసంగా భక్తి శ్రద్ధలతో జరుపుకుంటారు. అటువంటి ఒక ముఖ్యమైన పంఢగ బోనాలు. తెలంగాణ ప్రజలు అత్యంత భక్తిశ్రద్ధలతో ఉత్సాహంగా జరుపుకునే పండగ బోనాల పండగ. బోనాల పండగ అనగానే కోలాహలం, ఉరకలెత్తే సంతోషం, కొత్తబట్టలు, పసుపు కుంకుమలు, వేపాకు తోరణాలు . ప్రతీ వీధిలోని అమ్మవారి ఆలయాలు భక్తులతో కిటకిటలాడుతుంటయి. ఎవరికి వారు ఒంటరిగా కాకుండా కుటుంబ సభ్యులు, ఇరుగుపొరుగు అందరూ కలిసి అమ్మవారి గుడికి వెళతరు. బోనాల పండగరోజు ఆలయాల దగ్గర వినిపించే తెలంగాణ జానపద పాటలుకూడా అమ్మను కొలిచి భక్తి పారవశ్యంలో ముంచేలా ఉంటయి.
బోనాలు పుట్టు పూర్వోత్తరాలు
అమ్మ తన బిడ్డలందరినీ ఎంతో ప్రేమగా చూస్తుంది. అలాగే తప్పు చేస్తే మందలిస్తుంది. అయినా సరే వినకుంటే దండిస్తుంది. అప్పుడు ఆ బిడ్డ తన తప్పు తెలుసుకుని సరియైన మార్గంలో పయనిస్తాడు. అదే అమ్మకు పిల్లలకు ఉన్న అనుబంధం. అదే విధంగా ప్రకృతిమాత లేదా ఆ అమ్మలగన్నయమ్మకు కోపం వస్తే కూడా మనని దండిస్తుంది. ప్రకృతి విలయతాండవం చేస్తుంది. ఎన్నో అనర్ధాలు జరుగుతయి. అంటురోగాలు ప్రబలుతయి. 1869 సంవత్సరంలో హైదరాబాదు, సికిందరాబాదు జంటనగరాలలో ఇలాగే మలేరియా వ్యాధి ప్రబలి తీవ్ర జననష్టం జరిగింది. అమ్మకు కోపం వచ్చిందని భావించిన ప్రజలు ఆమెను ప్రసన్నపరచడానికి ఉత్సవాలు , జాతర జరిపించాలని నిర్ణయించారు. అదే బోనాలు. ఈ పండగను ఆషాడ మాసంలో జరుపుకుంటారు. హైదరాబాదు, సికిందరాబాదులోనే కాక మరికొన్ని తెలంగాణా ప్రాంతాలలో ఈ పండగ చాలా వైభవంగా జరుపుకుంటరు. ఈ పండగ ముఖ్య ఉద్ధేశ్యం కలరా, ప్లేగు, మశూచి వంటి అంటు వ్యాధులు ప్రబలకుండా, ప్రకృతి బీభత్సాలు జరగకుండా, పాడిపంటలను, తమ పిల్లలను చల్లగా చూడమని ఆమెకు బోనం సమర్పిస్తరు భక్తులు. ఉగాది తర్వాత చాలా రొజులకు వచ్చే మొదటిపండగ ఇదే.
భోనం గురించి
బోనం అంటే భోజనం. శుచిగా అన్నం వండుకుని దానిని ఘటంలో అంటే మట్టికుంఢ లేదా ఇత్తడి గుండిగలో వుంచి దానికి పసుపు, కుంకుమలతో అలంకరించి, వేపాకు తోరణాలు కడతరు. అన్నంలో పసుపు లేదా పాలు చక్కెర కలిపి నైవేద్యం తయారు చేస్తరు. ఆ పాత్ర పైన ఒక ప్రమిదలో దీపం పెట్టి ఇంటి ఇల్లాలు లేదా ఆడపడుచు పట్టుబట్టలు కట్టుకుని, పూలు,నగలు అలంకరించుకుని సంతోషంగా ఆ బోనాన్ని తమ తలపై పెట్టుకుని మంగళవాయిద్యాలు, డప్పుల మధ్య ఊరేగింపుగా వెళ్లి అమ్మకు సమర్పిస్తరు. ఈ ఊరేగింపులో సంప్రదాయిక నృత్యాలు చేస్తరు. ప్రతీ సమూహం వెదురుబద్దలు, రంగు కాగితాలతో తయారుచెసిన తొట్టేలను(ఊయల) కూడా అమ్మవారికి సమర్పిస్తరు. అమ్మకు బోనాలు, తొట్టెలు సమర్పిస్తే అమ్మ శాంతించి తమను, తమ పిల్లలను చల్లగా చూస్తదని భక్తుల నమ్మకం. ఎందుకంటే అప్పుడే వానాకాలం మొదలవుతుంది. ఈ సమయంలో వాతావరణ మార్పు వల్ల కూడా అంటురోగాలు వచ్చే ఉంది.
బోనాన్ని తలకెత్తుకున్న మహిళలు ఆ అమ్మయొక్క శక్తి , అంశ అని గౌరవిస్తూ ప్రజలు ఆ మహిళ కాళ్ల మీద నీళ్లు పోస్తారు. అలా చేస్తే అమ్మవారు శాంతిస్తుందని వాళ్ల నమ్మకం.
అదే కాక మరో నమ్మకం కూడా ఉంది. ఆషాడ మాసంలో అమ్మ తన పుట్టింటికి వస్తుంది. తమ కూతుళ్లు పుట్టింటికి వస్తే ప్రత్యేకంగా చూసుకున్నట్టే ప్రజలందరూ వెళ్లి ఆమెను దర్శించి భక్తితో భోనం వడ్డిస్తరు. తెలంగాణా ప్రజలు అమ్మవారిని తమ తల్లిగా, ఇంటి ఆడపడుచుగా భావించి పూజిస్తరు.
అమ్మవారి సోదరుడైన పోతురాజుది ఈ సంబరాలలో ముఖ్య పాత్ర. బలిష్టుడైన వ్యక్తి ఒళ్లంతా పసుపు రాసుకుని , వేపాకు మండలు కట్టుకుని , నుదుల పెద్ద కుంకుమ బొట్టుతో , కాలికి గజ్జెలతో కొరడా ఝలిపిస్తూ పూనకం వచ్చినట్టు వీరంగం ఆడుతూ ఉంటడు. అమ్మవారికి సమర్పించే ఫలహారపు బళ్ళను అతనే ముందుండి నడిపిస్తడు.
జంటనగరాల జాతర

ఈ పండగ హైదరాబాదు, సికిందరాబాదులో వేర్వేరు ప్రాంతాలలో వేర్వేరు రోజులలో జరుగుతుంటది. బోనాల పండగ ఆషాడ మాసంలోని ఆదివారం రోజే జరుపుకుంటారు. ఈ పండగ ఆషాడ మాసం మొదటి ఆదివారం రోజు గోల్కొండ కోటలోని జగదంబ ఆలయంలో మొదలవుతుంది. నిజాం నవాబుల కాలం నుండి ఈ ఆనవాయితి కొనసాగుతూ వస్తుంది. రెండో ఆదివారం సికిందరాబాదులోని ఉజ్జయినీ మహంకాళీ మందిరంలో జరుగుతది. అప్పుడు సికిందరబాదు వాసులందరూ ఈ పండగ సంబరాలలో ఉత్సాహంగా పాల్గొంటరు. మూడవ ఆదివారం హైదరాబాదులోని అన్ని ప్రాంతాలలో ఈ పండగ ఉత్సాహంగా జరుపుకుంటారు. ప్రతీ వీధి తోరణాలతో కళకళ లాడిపోతుంటది. చివరి ఆదివారం గన్ ఫౌండ్రిలో ఈ పండగ జరుపుకుంటారు. దీనితో బోనాల పండగకు తెర పడుతది. ఏ పండగైనా ప్రజలంతా ఒకేరోజు జరుపుకుంటరు. కాని బోనాల పండగను మాత్రం వారానికో ప్రాంతంలో నెలంతా కూడా ఎంతో వైభవంగా జరుపుకుంటరు.

జాతర జరిగే విధానం
అమ్మవారిని ఎన్నో పేర్లతో కొలుస్తారు. మైసమ్మ, పోచమ్మ, యెల్లమ్మ, పెద్దమ్మ, డొక్కలమ్మ, అంకాలమ్మా, పోలేరమ్మ, మారెమ్మ, యెల్లమ్మ .. అమ్మే కదా యే పేరుతో పిలిచినా పలుకుతది , తమని ఆదుకుంటుంది అని ప్రజల ప్రగాఢ విశ్వాసం.. ఆదివారం బోనాలు సమర్పిస్తరు. ఇంతటితో పండగ అయిపోలేదు. మరునాడు ఉదయం రంగం అనే కార్యక్రమం ఉంటది. రంగం చెప్పడమంటే అమ్మవారు ఒక అవివాహిత శరీరాన్ని ఆవహించి ఆమె ద్వారా నగర ప్రజలకు రాబోయే ఏడాదిలో జరగబోయే మంచిచెడులను చెబుతుంది. రంగం చెప్పే మహిళ గర్భాలయం ముందు ఒక పచ్చికుండపై నిలబడి, పూనకంతో ఊగిపోతూ భవిష్యత్తు చెబుతది. అలాగే ప్రజలు అడిగే ప్రశ్నలకు కూడా జవాబిస్తది. వేలాదిమంది భక్తులు ఈ భవిష్యవాణి వినడానికి గుంపు కడతరు.

బోనాల సంబరాలలో చివరి అంకం ఘటం ఊరేగింపు. రంగం తర్వాత సాయంత్రం ప్రతీ ప్రాంతం నుండి వేర్వేరు ఘటాల ఊరేగింపు ప్రారంభమవుతుంది . హైదరాబాదులోని పాతబస్తీలో వీధులన్నీ భక్తులతో కిటకిటలాడతాయి. అలంకరించిన వాహనాలపై అమ్మవారిని ఘటం రూపంలో ఉంచుతారు. ఊరేగింపుగా వెళ్తారు. ఒక్కటొక్కటిగా అన్ని ఘటాల ఊరేగింపులు కలిసిపోయి ఒక్కటిగా సాగుతాయి. ఈ ఊరేగింపులో వివిధ వేషధారణలు, పాటలు, నాట్యాలు, గుర్రాలు కూడా కోలాహలం సృష్టిస్తయి. ఈ రెండు రోజులు ఎంతో సందడిగా ఉంటుంది. ముఖ్యంగా తెలంగాణ జానపద గీతాలు ప్రముఖమైనవి. విన్నవారందరిని చిందులేయించే పాటలు ఎన్నో . డప్పుల దరువుతో సాగిపోయే అమ్మ బయలెల్లినాదే... ఆటపాటలతో సాగిపోయిన ఈ ఘటాలన్నింటిని నయాపుల్ లోని మూసీ నదిలో నిమజ్జనం చేయడంతో బోనాల పండగ సంబరం ముగుస్తుంది. ఇక సంవత్సరమంతా తమ పంటలను , పిల్లలను చల్లగా ఆ అమ్మ చల్లగా చూసుకుంటుంది అని నిశ్చింతగా ఇళ్లకు తిరిగి వెళతారు భక్తులు..

చంద్రయానం నా మొదటి స్టోరీ

సుక్ష్మ ప్రపంచం 3

ఎ.జనార్దన్
ఇంట్రో యాంకర్
నాలెడ్జ్ ఈజ్ పవర్... సైన్స్ నాలెడ్జ్ ఈజ్ వెరీ పవర్ఫుల్. ఆ పవర్ మీకందించే దిసైన్స్ అల్టిమేట్ నాలెడ్జ్కు స్వాగతం.
బ్యాంగ్
ఆకాశం చీలి రెండుగా విడిపోతున్నట్టు కనిపించే మెరుపులు.మిన్ను విరిగి మీద పడ్డట్టు పెళపెళమంటూ ఉరుములు, ఒక్క చిన్న బాంబ్ రాతిఫలకలను పేల్యేయడం వెనక రహస్యాలు తెలసుకునే ముందు గతవారం చూసిన సూక్ష్మరహస్యాలను ఒక్కసారి చూద్దాం.
రీ కాప్
స్పీడ్ యుగం..ఇప్పుడు మనకు ప్రతిదీ ఫాస్ట్ గా కావాలి..బైక్ నడిపినా స్పీడే..మాట మాట్లాడినా స్పీడే..ఆఖరుకు అన్నంతినడం కూడా స్పీడే. ఈ స్పీడ్ మనం ప్రకృతిని చూసి నేర్చుకున్నదే. ప్రమాదమని తెలిసినా మనకుస్పీడంటే అంత థ్రిల్లెందుకు. స్పీడ్ లో ఉన్న సీక్రెట్ మీకోసం.
స్పాట్
మన చుట్టూ పరిసరాలలో కొన్ని చర్యలు మనల్సి అబ్బురపరిచేంత వేగంతో జరుగుతయి. వాటిలో ఏం జరుగుతుందో తెలుసుకోవాలన్నా, అసలెందుకిలా జరుగుతుందని పరిశీలించాలన్నా సాధ్యం కానంత స్పీడ్గా జరుగుతుంటయి. వాటిలో ఏం జరుగుతుందో పరిశీలించాలంటే చర్యావేగం తగ్గించాలి.అప్పుడు దాన్ని నిశితంగా పరిశీలించ వచ్చు. కానీ చర్య వేగాన్ని తగ్గిస్తే ఖశ్చితత్వం దెబ్బతింటది. అప్పుడు వాస్తవానికి, పరిశీలనకు పొంతన లేని పరిశీలన వస్తుంది.
స్పాట్
వేగంగా జరిగే పనులను రికార్డ్ చేసి ఏం జరుగుతుందో గమనించే టెక్నాలజి ఇప్పటి వరకు లేక పోవడంతో పరిశోధకులు సైతం చేతులెత్తేసి ఊహాగానాలతో సరిపెట్టుకోవలసి వచ్చింది. రుజువులకు సైద్దాంతిక పరమైన వివరణలు ఇవ్వవలసి వచ్చింది. కానీ ఇప్పడా పరిస్థితి మారింది. ఒక్క నానో సెకన్లో కూడా ఏం జరుగుతుందో రికార్డ చేయగల టెక్నాలజి అందుబాటులోకి వచ్చింది.
స్పాట్
ఒక్క సెకన్ లో కొన్ని కోట్ల కదలికలు జరుగుతాయి. ఇటువంటి వాటి ధర్మాలు మొత్తం వీటి కదలికల్లోనే ఆధారపడతయి.వీటి నిజ స్వరూపం తెలుసుకోవాలంటే, అడ్వాన్స్ డ్, హైస్పీడ్ అండ్ వెరీ స్లో షట్టర్ కెమేరా కళ్లతో చూస్తే గానీ అసలు రహస్యం తెలీలేదు.
స్పాట్
కనురెప్ప కొట్టేంత స్పల్పకాలంలో ఏం జరుగుతుందో స్పష్టంగా రికార్డ్ చేసే టెక్నాలజి మన ముంగిలిలోకి వచ్చింది. అందుకే అతి సూక్ష్మ చర్యలను కూడా అధ్యయనం చేయడం సాధ్యమయింది.
స్పాట్
కాయ కొట్టడం, బుడగలు, పేస్ట్
రెప్పపాటు వేగం..అంటే 50 మిల్లీ సెకన్ లు, ఈ కాలంలో కూడా జరిగే పనిని కూడా పరిశీలించగల టెక్నాలజి ఇప్పడు అరచేతిలోకి వచ్చింది. కానీ మానవ మేథస్సు 150 మిల్లీ సెకన్లో కొన్ని వేల ప్రతిచర్యలు జరుపుతది. వాటన్నిటినీ మానవ నేత్రంతో గుర్తించడం కష్టం. బెలూన్ కింద పడి ఎగిరితే కనీసం అది ముడతలు పడుతుందని కూడా ఆలోచించం. (బెలూన్)
స్పాట్
ఇది .. అదృష్య చర్యలకు నిలయమైన ప్రపంచం. ఇక్కడ అన్నీ వేగంగా జరిగిపోతయి. రెప్పపాటులో జరిగే వాటిని అసలు పట్టిచ్చుకోం.. ఇక్కడకు వచ్చే వారంతా స్పీడ్ ను థ్రిల్ చేసేవారే..
(ఫ్లైట్, జైంట్ వీట్, బాంబ్ బ్లాస్ట్, వాటర్)
ఈ సృష్టిలో స్పీడ్ కు చాలా ప్రాధాన్యత ఉంది. అంతెందుకు కొన్న పనులు స్పీడ్గా చేస్తే తప్పకావు. అంతెందుకు శిలీంద్రాలు తమ స్పోర్స్ ను కూడా వేగంగా విడుదల చేస్తయి. లేకుంటా అవి వ్యాపించడం చాలా కష్టం. అవి ఉన్న చోటు నుంచి అత్యంత వేగంగా విసిరితేనే దూర ప్రాంతాలకు వ్యాపించబడుతయి. కానీ ఈ ప్రక్రియ ఎలా జరుగుతుందో తెలుసుకోవాలంటే ప్రతి కదలికా మనకు తెలిసి ఉండాలి. అందుకే దీన్ని రికార్డ చేయగలిగితే ప్రతి సూక్ష్మ అంశాన్ని పరిశీలించగలం.
యాంకర్.
ఇప్పడొచ్చిన కొత్త టెక్నాలజి కెమెరాలతో అదృష్య ప్రపంచాన్ని సదృశ్యం చేయగలుగుతున్నాం. మన కంటికి కొంత పరిమితి ఉంది. అంతకు మించి వేగంగా జరిగే చర్యలను కనుపాప స్పష్టంగా గుర్తించలేదు. అందుకే ఇంతకాలం ఆకాశంలో వెలుగులు చిమ్మే మెరుపుల వెనక ఏంజరుగుతుందో తెలుకోలేకపోయాం. కానీ అడ్వాన్స్ డ్ క్యామ్ లు ఈ పనిని చాలా సులువుగా చేసిచూపాయి. ఆ వండర్ థండర్ సీక్రెట్...
(ఉరుము పడే సౌండ్)
ఆకాశాన్ని అతలాకుతలం చేసే ఉరుములు, మెరుపులు, రెప్పపాటులో ఆకాశాన్ని ఆవరించే తెల్లని చారికలు. భయాన్ని, ఆనందాన్ని ఒకేసారి కలుగ జేసే ఆకాశముగ్గులు.అమెరికాలో ఏటా కొన్ని వందల పిడుగులు భవనాలను తాకి విధ్వంసాన్ని సృష్టిస్తయి. మరి వీటివెనక ఉన్న సీక్రెట్ ఏంటో హైడిఫినేషన్ కెమేరాలలో బంధించేందుకు బయలు దేరారు శాస్ర్తవేత్తలు.
స్పాట్ (శాస్ర్తవేత్తలు కారులో వెళ్లే సీన్)
మెరుపు…ఆకాశంలో ఓ అద్భుతం..రెండు విరుద్ద ఆవేశాల మధ్య ఏర్పడే విద్యుద్ఘాతం. వెలుతురుతో చూడ్డానికి అందంగా ఉన్నా, ఆ వెంటనే కర్ణకఠోరంగా వినిపించే ఉరుము శబ్దమే భయపెడుతది.
స్పాట్ ( ఉరుములు మెరుపులు స్పాట్ ఆంబియన్స్)
ఈ స్లో మోషన్ కెమెరాలతో ఈ మెరుపు వెనక రహస్యం ఛేదించడం సులభసాధ్యమయింది. ఈ స్పెషల్ కెమెరాలు, అసలు వేగం కంటే 300రెట్లు స్లోమోషన్ కాప్చర్ చేయగలవు.
స్పాట్
మొదట్లో మెరుపంటే కేవలం ఒక కాంతి లాగానే భావించారు. కానీ స్లో మోషన్లో గమనిస్తే మెరుపు మర్మాన్ని పసిగట్టారు.
స్పాట్
ఇది భూమి నుంచి ఆకాశానికి విస్తరిస్తున్న స్పార్క్. ఈ స్పార్క్ కు మిలియన్ ఓల్టేజీల శక్తి కలదు. దీని మధ్య బాగంలో సూర్యకేంద్రంలో విడుదలయ్యేంత శక్తి విడుదలవుతది.
స్పాట్
ఇప్పటి వరకూ మెరుపంటే రెండు మేఘాల మధ్య జరిగే విద్యుదావేశ చర్యగా భావించారు శాస్ర్తవేత్తలు. అతి తక్కువ పీడనంలో మేఘం భూమితో జరిపే విద్యుత్ చర్యను పిడుగుగా భావించేవారు. అంటే పిడుగు ఆకాశం నుంచి భూమి పై ఉన్న ఎత్తేన ప్రదేశాల పై అంటే భవనాలు, టవర్లు, చెట్ల పై పడుతుందని శాస్ర్తవేత్తలు భావించేవారు. కానీ భూమి నుండి పిడుగు ఆకాశానికి దూసుకెళుతుందన్న సత్యాన్ని రుజువు చేసింది అడ్వాన్స్డ్ టెక్నాలజి. మెరుపు వేగాన్ని విశ్లేషించాలంటే మాటలా..అందుకే.. మేఘం నుంచి కిందికి వచ్చే మెరుపుకంటే భూమి నుంచి ఆకాశానికి ఎగసే మెరుపుకే ఎక్కువ శక్తి ఉంటది అనే సత్యం ఈ స్లోమోషన్ టెక్నాలజి ద్వారా రుజువయింది.
స్పాట్
ఒక్కోసారి ఈ మెరుపు కొన్ని సెకన్ల పాటు నిలకడగా ఆకాశానికి నిచ్చన వేసినట్టుండి శాఖోపశాఖలుగా విస్తరిస్తది. ఆ శాఖలు మరిన్న ఉపశాఖలుగా చీలి ఆకాశాన్ని ఆవృతం చేసినా ..మెయిన్ స్ట్రిప్ మాత్రం కొన్ని సెకండ్ల పాటు బ్లింక్ మోడ్ లో అలాగే ఉండి వెలుతురు పంచుతది.
స్పాట్
ఒక్క మెరుపులో బిలియన్ వాట్ల విద్యుత్చ్ఛక్తి విడుదలవుతది. ఇది భూమి పై పడ్డ చోట ఏది ఉన్నా మాడి మసయిపోవాల్సిందే. పిడుగు ప్రభావాన్ని బట్టి పెద్ద భవనాలయితే పాక్షికంగా లేదా పూర్తిగా దెబ్బతింటయి. పెద్ద పెద్ద భవనాలు, కంపెనీలు ఈ పిడుగు బారి నుండి రక్షించుకునేందుకు లైటనింగ్ కండక్టర్లు వాడుతరు.
బ్రేక్ యాంకర్
ఆకాశంలో మెరుపులే కాదు. తారాజువ్వలు తళుక్కుమన్నా పెద్దవాళ్లు కూడా పసిపిల్లలై పోతరు. ఆ మతాబుల మాటున ఉన్న మతలబు ఏంటో మనకు తెలీదు. ఈ టపాకాయల్లో ఉన్న మిల్లీగ్రాం కెమికలే అంత ప్రభావం చూపితే..డిటోనేటర్లు పేలినపుడు ఎలా ఉంటుంది. మందుపాతరల మాటున రహస్యం ఏంటి..తెలుసుకునే ముందు చిన్న బ్రేక్ తీసుకుందాం.
యాంకర్
గ్రానైట్ క్వారీలలు, ఐరన్ ఓర్ క్వారీలలు, సింగరేణి ఓపెన్ కాస్టులు నిత్యం బాంబుల మోతతో హోరెత్తి పోతయి. పిడికెడి కెమికల్ పర్వతాలను కూడా పిండిపిండి చేయగలవు. వీటికి అంతటి శక్తి ఎక్కడిది. బాంబ్ బ్లాస్టింగ్ ల వెనక ఉన్న మైక్రోస్కొపిక్ సీక్రెట్ మీకోసం.
వాయిస్
ఆకాశంలో విరబూసి మాయమవుతున్న ఈ తారా జువ్వలను చూడండి ఎంత అందంగా ఉన్నయో. మనకు ఇంత ఆనందాన్ని పంచే ఈ మతాబుల వెనక ఉన్న మతలబు చిటికెడు కెమికల్. ఈ చిచ్చుబుడ్డిని చిచ్చుపిడుగును చేసేది కూడా కాసింత కెమికలే. ఈ చిటికెడు కెమికల్ ఇంత వేగంగా పేలితే మరి భారీ డంప్ లో ఉన్న కెమికల్ ఎలా పేలిపోతుంది..ఒక్కసారి చూద్దాం..
స్పాట్( బ్లాస్టింగ్)
ఇక్కడ వీళ్లు చేసే హడావుడి చూస్తున్నారుగా..వీరు ఈ క్వారీలో ఉన్న మట్టిని తొలగించేందుకు డిటోనేటర్లను అమర్చి, పేల్చేందుకు సిద్ధం చేస్తున్నరు. ఇక్కడ కనిపిస్తున్న ఈ వాల్ లో 20 వేల టన్నుల వెయిట్ ఉండే రాతిఫలకలున్నయి. ఈ రాతిని చీల్చి మైన్ ను వెలికితీసేందుకే ఈప్రయత్నం. దీన్ని పేల్చేందుకు 20 ప్రత్యేక రంధ్రాలు చేసి అందులో పేలుడు పదార్ధాలు నింపుతరు. ఒక హోల్ నుంచి ఇంకో హోల్ కు పవర్ పాస్ కావడానికి 20 మిల్లీ సెకన్ల సమయం మాత్రమే పడుతది. అంటే ఆఫ్ సెకన్లోనే అన్నిటికి పవర్ పాసై ఒకేసారి పేలుతయన్నమాట. నిజానికి ఒక్కసారి పేలినట్టు అనిపించినా.. ఇవ్నీ వేరువేరుగా పేలుతాయన్న సూక్ష్మ రహస్యం నిశితంగా పరిశీలిస్తే మాత్రమే తెలుస్తది.
స్పాట్
ఇక్కడ అమర్చిన 20 డిటోనేటర్లలో ఒక డిటోనేటర్ పేలిన తర్వాత దాని షాక్ పక్కనున్న రాక్ పై పడి ఆ రాక్ లూజ్ అవుతది. అంటే రెండవ బ్లాస్ట్ కు లూజ్ సాయిల్ ఉంటది. ఇలా ప్రతి బ్లాస్టింగ్ దానికంటే ముందు బ్లాస్టింగ్ వల్ల లూజ్ అయిన సాయిల్ ను ఈజీగా పేల్చే అవకాశం ఉంటది.
స్పాట్
ఒక్క పేలుడుతో 20వేల టన్నుల రాళ్లు సెకన్లో కప్పకూలిపోయింది.
స్పాట్(బ్లాస్టింగ్ రివర్స్ సీన్)
ఇప్పుడీ పేలుడు ఎలా జరిగిందో చూద్దాం..
స్పాట్ (బ్లాస్టింగ్ స్లోమోషన్ సీన్స్ తో)
ఇలా రాక్ వాల్ పై కనిపించే ఫ్లాష్లు, డిటోనేషన్ కేబుల్లో ఎలక్ట్రికల్ రియాక్షన్ స్పార్క్. ఇది మన స్లో మోషన్లో చూస్తేనే స్పార్క్లు ఇంత స్పీడ్ గా మూవ్ అవుతున్నట్టు కనిపిస్తుంది. కానీ ఈ మొత్తం చర్య పూర్తి కావాడానికి పట్టేకాలం కేవలం 25మిల్లీ సెకన్లు మాత్రమే.
స్పాట్
చూశారా ..ఈ బ్లాస్టింగ్ ముందు ఎటువైపు నుంచి ప్రారంభమయిందో..ప్రతి మిల్లీ సెకన్ను రికార్డు చేసి చూస్తే గానీ అసలు విషయం అర్ధం కాదు. మన మామూలు కంటితో చూస్తే అన్నీ ఒకేసారి పేలినట్టనిపిస్తది.
స్పాట్
భూ అంతర్భాగంలో ఉన్న షాక్ వేవ్స్ ఒక చోటు నుంచి మరో చోటుకు రెప్పపాటు కాలంలో పయనించి, టన్నుల కొద్దీ రాక్ సాయిల్ ని కుప్పపోస్తది.
బ్రేక్ యాంకర్
చూశారుగా ఒక్క బటన్ ప్రెస్సింగ్ తో నిలువెత్తు రాతిగోడ క్షణాల్లో కూలిపోయింది. ఈ బాంబులకు ఇంత పవర్ ఎక్కడిది. బ్లాస్టింగ్ వేవ్స్ ఎలా మూవ్ అయితాయో తెలుసుకునేందుకు శాస్ర్తవేత్తులు పెద్ద ప్రయోగమే చేసిండ్రు. ఈ ప్రయోగ విశేషాలు చిన్న బ్రేక్ తరువాత..
యాంకర్
కాసింత కెమికల్ క్షణాల్లో పెద్దపెద్ద పర్వతాలను సైతం పెకిలించగలదు. వేయి మంది ఒక రోజంతా చేయగల పని ఒక్క బాంబ్ క్షణంలో చేయగలదంటే నమ్మరా..మొదట పరిశోధకులు కూడా నమ్మలేదు ప్రయోగం చేసి రుజువు చేసుకునేదాకా..ఇదిగో ఇలా.
స్పాట్
ఒక చిన్న ట్రిగ్గర్ బలమైన బ్లాస్టింగ్ సృష్టిస్తది. రెప్పపాటు కాలంలో అసలేం జరుగుతుందో తెలుసుకునేలోపే మిన్ను విరిగి మీద పడ్డంత శబ్దంతో పేలుతుంది.ఈ ప్రేలుడు జరిగేటప్పుడు అసలేం జరుగుతదో తెలసుకునే అవకాశం ఉండదు. అందుకే ఈ బ్లాస్టింగ్ ను సూపర్ స్పీడ్ కెమెరా కళ్లతో బంధించి ప్రతి మిల్లీ సెకన్ను స్టడీ చేస్తే బ్లాస్టింగ్ లో దాగిన సీక్రెట్ బ్లాస్ట్ అయింది.బ్లాస్టింగ్ ఎలా జరుగుతది..దాని వేవ్స్ ఎలా ట్రాన్స్ఫర్ అవుతయి అనే విషయాలు స్పష్టంగా తెలిసింది.
స్పాట్
ఈ బ్లాస్టింగ్ ప్రయోగం చేయడానికి శాస్ర్తవేత్తల బృందం బయలుదేరింది.
స్పాట్
ముందుగా భారీ విస్పోటనానికి సరిపడా గన్ పౌడర్ ను ఒకస్టీల్ డబ్బాలో నింపారు. ఆ స్టీల్ టిన్ కు ఎలక్ట్రికల్ ఇగ్నిషన్ ఫీజు అమర్చిండ్రు. తర్వాత ఈ ఎలక్ర్టికల్ కేబుల్ను సుమారు అర కిలోమీటర్ దూరం వరకు లాగిండ్రు. ఆ ప్రాంతం నుంచి టీం మొత్తం దూరంగా వెళ్లిపోయారు.
స్పాట్( టీం దూరంగా వెళ్లే షాట్)
బ్లాస్టింగ్ స్పెషలిస్ట్ లు మాత్రం అక్కడే ఉన్నరు. వీరు షాక్ ప్రూఫ్ వెహికిల్లో కూర్చొని బాంబ్ని బ్లాస్ట్ చేస్తరు.
స్పాట్( కౌంట్ డౌన్ చేస్తూ బాంబ్ పేల్చే సీన్)
చూశారుగా ఒక్క సెకన్ లోపే బటన్ ప్రెస్ చేయడం బాంబ్ బ్లాస్ట్ కావడం జరిగింది. అసలేం జరిగిందో పరిశీలించే లోపే గన్ పౌడర్ పేలి గాలిలో కలిసిపోయింది. ఈ మొత్తం పనిని కెమెరాలో బంధించి నిశితంగా పరిశీలిస్తే బాంబ్ ఎలా పేలిందో తెలుస్తది. ఇప్పుడు ఈ విజువల్ ను 100 రెట్లు స్లోమోషన్లో చూద్దాం..
స్పాట్(బ్లాస్టింగ్ రివర్స్ సీన్ వాడుకోవాలి)(4,3,,2,1 కౌంట్ డౌన్ కూడా)
ఇదిగో ఇక్కడ బ్లాస్టింగ్ స్పెషలిస్ట్ బటన్ ప్రెస్ చేయగానే కేబుల్ వైర్ ద్వారా ఎలక్ట్రిక్ పవర్ సప్లై అవుతది. బటన్ నొక్కిన సెకన్లో 1000వంతు టైంలో బాంబ్ కు అమర్చిన ఇగ్నిషన్ యాక్టివేట్ కావడం, బాంబ్ పేలడం జరుగుతుంది.
స్పాట్ ( మళ్లీ బాంబ్ పేలేసీన్లు)
సెకన్లో మిలియన్ వంతు కాలంలో ఘన పదార్ధంగా ఉన్న గన్ పౌడర్ వాయుపదార్దంగా అనంత వాయువుల్లో కలిస్తది.
స్పాట్( బాంబ్ పేలే సీన్ )
ఇప్పుడు స్పష్టంగా పరిశీలిస్తే..బాంబ్ షాక్ వేవ్స్ ఎలా విస్తరిస్తున్నాయో స్పష్టంగా కనిపిస్తది. చూడండి ..బ్లాస్టింగ్ ని ఆవరించి ఒక ఆవిరిలాంటి పొర పైపైకి వెళ్తున్నది. వాస్తవానికి అది ఆవిరి పొర కాదు. బ్లాస్టింగ్ చుట్టూ ఉన్న వాతావరణాన్ని సెకన్లో మిలియన్ వంతు కాలంలో ఫోర్స్ బుల్ గా ఒకే సారి నెట్టేయడం వల్ల...పెద్దశబ్దంతో బాటు..షాక్ వేవ్స్ వస్తయి. ఒక్క క్షణంలో బాంబ్ చుట్టూ ఉన్న 300మీటర్ల పరిధి విస్తీర్ణం భస్మీ పటలం అవుతుంది.
స్పాట్
ఎండ్ యాంకర్
ఓకే ఫ్రెండ్స్. ఇవీ ఇవారం సైన్స్ విశేషాలు. మరిన్ని మంచి విషయాలతో ఇదేవారం ఇదే సమయానికి మీ ముందుంటా. అంటిల్ దెన్ బైబై

(బాంబ్ బ్లాస్టింగ్ షాట్స్)
గతవారం రివ్యూ ( దీన్ని న్యూస్ ఎక్స్ ప్రెస్ లాగా స్పీడ్ గా చదవాలి)
పెద్ద పెద్ద మంచు పర్వతాలనుంచి సడన్గా మంచు చరియలు విరిగిపడటానికి గల కారణం ఏంటో శాస్ర్తవేత్తలకు చాలా కాలంవరకు అర్ధం కాలేదు. దీనికోసం శాస్తవేత్తల బృందం చేసిన పరిశీలనలో మంచు లోతుల్లో దాగిన రహస్యం తెలిసింది. చిన్న చిన్న ఐస్ ఫ్లేక్స్ కలిసి పర్వతాన్ని ఆవరించి ఒకే మంచు గడ్డలా తయారవుతది. దీనికి కారణం ఐస్ ముక్కల మధ్య హైడ్రోజన్ లాటిస్ బందాలుంటయి. కొంత కాలం తర్వాత ఈ లాటిస్ బందాలు సడలిపోయి అణువుల మధ్య దూరం పెరగ్గానే కొత్తగా ఏర్పడ్డ మంచు లేయర్ మొత్తం పర్వతం నుంచి విడిపోయి ఒకేసారి కొన్ని వేల కిలోమీటర్ల వేగంతో దూసుకొచ్చి భీభత్సం సృష్టిస్తయి.
స్పాట్
మనల్ని తరచు బాధ పెట్టే జలుబు మన చుట్టూ ఉన్న గాలిలో నిత్యం తిరుగాడే వైరస్ క్రిముల వల్ల వస్తది. ఒక్కసారి చేసే స్నీజింగ్ సెకన్ కాలంలో 40మీటర్లు వ్యాపించి కొన్ని కోట్ల వైరస్లను వాతావరణంలోకి విస్తరింపజేస్తది.
స్పాట్
రానున్న రెండేళ్లో సన్ స్పాట్ ల నుంచి రేడియోధార్మిక కిరణాలు, మాగ్నటిక్ వేవ్స్ భారీగా విడుదల కాబోతున్నయి.ఇవి భూమి పై ఉన్న ఎలక్ట్రికల్, ఎలక్ర్టానిక్ వ్యవస్థలను చిన్నాభిన్నం చేయబోతోంది. వీటినుండి రక్షణ పొందేందుకు శాస్ర్తవేత్తల బృందం ఒక టెక్నిక్ ను కనిపెట్టింది. ఈ మాగ్నటిక్ వేవ్స్ రిలీజయ్యేటప్పడు అన్ని వ్యవస్థలను నిలుపుచేస్తే సగం ప్రాబ్లం సాల్వ్ అవుతుందని తెలుసుకున్నరు. అయితే ఆ వేవ్స్ రిలీజ్ అయ్యేసమయాన్ని గుర్తించేందుకు ఒక మిషన్ను కేవలం బెలూన్ సాయంతో పైకి పంపించి సూర్యడి పై నిఘా వేశారు.
స్పాట్

సుక్ష్మ రహస్యం 2

ఎ.జనార్దన్
ఇంట్రో యాంకర్
సృష్టిలోని సూక్ష్మ రహస్యాలను ఒడిసిపట్టి మీ ముంగిలిలో ఉంచే దిసైన్స్ అల్టిమేట్ నాలెడ్జ్కు స్వాగతం.
యాంకర్ 1
మంచు పర్వతాలు పెకిలించే పరమాణు రహస్యం, జలుబు వెనక దాగిన జీవరహస్యం. సూర్యప్రళయాన్ని ఎదుర్కొనే సూక్ష్మ రహస్యం..ఇవన్నీ తెలుసుకునే ముందు గతవారం చూసిన సూక్ష్మ ప్రపంచాన్ని మరొక్కసారి రివ్యూ చేసుకుందాం.
వాయిస్
స్పైడర్..మన ఇళ్లలో బూజుతో చిరాకు కలిగించే ఆర్ధోపొడా కీటకం. కానీ దానిలో దాగిన గర్భ రహస్యాన్ని ఛేదించారు శాస్ర్తవేత్తలు. సాలీడు గర్బంలో స్పికెట్స్ స్రవించే లిక్విడ్ ప్రోటీన్ పొరలు పొరలుగా కలిసి ఒకే దారంగా వస్తది. పొరలు పొరలుగా ఉన్న దారానికి బలమెక్కువ.
స్పాట్
సాలీడు తాను అల్లే గూడులో కూడా ఇంజనీరింగ్ ప్లాన్ అమలు చేస్తది. టెంపర్ కలిగిన దారంతో అల్లిన గూడుకి ఎలాస్టిక్ నేచర్ రావడానికి కారణం గూడు అల్లేటప్పుడే జంక్షన్ల వద్ద కొన్న కుచ్చులను వదులతది. ఇదే సీక్రెట్తో హంబుల్ బ్రిడ్జి నిర్మిచారు. ఈ దారంలో ఉన్న అమరికలను అధ్యయనం చేసి నానోకార్భన్ థ్రెడ్ ను తయారు చేసి బుల్లెట్ ప్రూఫ్ జాకెట్ తయారు చేసిండ్రు. ఈ దారం మానవ వెంట్రుక కంటే 5 రెట్లు సన్నగా ఉండి ఇనుము కంటే పదిరెట్లు ఎక్కువ బలం ఉంటది. సాలీడు దారంలో దాగిన మైక్రోస్కోపిక్ సీక్రెట్ అది.
స్పాట్
మన నిత్యం కొన్ని కోట్ల రకాల మైక్రోమ్ లతో సహవాసం చేస్తున్నం. ఇవి అక్కడా ఇక్కడా అని కాకుండా నఖశిఖ పర్యంతం అన్ని చోట్లా తిష్టవేసుకొని ఉంటయి. నడిచే పాదాలకిందా, నీటి కుళాయి పైనా, నూడిల్స్ లో కలుపుకునే వెనిగర్లో కూడా వేలాది మైక్రోమ్ లు చేరి మన శరీరంలో ప్రవేశిస్తయి. అవి ఒకరి ద్వారా ఒకరిలోకి ప్రవేశిస్తయి.
స్పాట్
యాంకర్ 2
ఒక్క సూక్ష్మ నిర్మాణం పెద్ద పెద్ద నిర్మాణాలను ఎలా శాసిస్తాయో తెలిస్తే ఆశ్చర్యం వేస్తది. ఒక్క పరమాణువులో కదలిక మంచు పర్వతాన్నే కూలదోసి, మంచు తుఫాన్ ను సృష్టిస్తుందంటే నిజంగా వండర్...ఆ వండర్ సీక్రెట్ మీ కోసం..
స్పాట్
వాయిస్
పెద్ద మంచు శిఖరాలు ఉన్నట్టుండి ఎందుకు విరిగి పడతయో చాలా కాలం వరకు శాస్ర్తవేత్తలకు కూడా అంతుబట్టలేదు. ఇందులో దాగిన మంచు రహస్యమేంటో తెలియలేదు. ఈ మంచు కొండ చరియలు విరిగిపడటం వలన ఊహించని ప్రమాదాలు ఎదరయ్యేవి. స్కీయింగ్ చేసేవారికి , షెల్టర్ తీసుకునే వారికి అనుకోని విపత్తులు ఎదురయ్యేవి. ఈ విపత్తు వలన ఒక్కోసారి వందలాది ప్రాణాలు గాలిలో కలుస్తయి. అందుకే ఈ మంచులోతుల్లో దాగిన మర్మాన్ని వెలికితీసేందుకు బెల్ట్ బిగిచారు పరిశోధకులు.
స్పాట్
మంచు చరియల్లో దాగిన రహస్యాన్ని ఛేదించే ముందు మంచు యోక్క మర్మాన్ని అధ్యయనం చేశారు పరిశోధకులు.
ఇవి సన్నని మంచు ఫలకలు..వజ్రపు బిళ్లల్లా ఉన్న ఈ ఐస్ ఫ్లేక్స్ ఒకదానికొకటి కలిసినపుడు ఇదిగో ఇలా షట్కోణాకారంలో పూల వంటి బంధాలతో అన్ని ఫలకలు కలుస్తయి.
వీటి మధ్య ఏర్పడే బలమైన లాటిస్ బందాలు మంచు ఫలకాలను పట్టి ఉంచుతయి.
స్పాట్
ఒక్కసారి స్నో ఫ్లేక్స్ దగ్గరయినపుడు అన్నీ బలమైన బంధాలు ఏర్పరచుకొని ఒకే గడ్డలా మారిపోతయి.
స్పాట్
ఇదుగో మంచు కణాల మధ్య బంధాలను ఒక్కసారి పరిశీలిస్తే అసలు నిజం కనిపిస్తది. స్నో క్రిస్టల్స్ నిర్ణీత ఉష్ణోగ్రతలో బంధించ బడుతయి. వీటి మధ్య ఉన్న లాటిస్ బంధాలే వీటిని పట్టి ఉంచడానికి కారణం.
స్పాట్
మంచు స్పటికల మధ్య ఏర్పడిన బలమైన బంధాలు ఏర్పడటం వల్ల పర్వతాన్ని ఆవరించిన మంచు మొత్తం ఒకే గడ్డలా మారి పర్వతాన్ని ఆవరించి ఉంటది.ఉపరితలంలో మనకు తెల్లని ముగ్గులా కనిపిస్తున్న మంచు కుప్పలు కొద్దిగా చెదిరినా సర్దుకుంటయి. దానిపై వాహనాలు నడిచినా పెద్ద ప్రమాదం లేదు. ఎండ తన ప్రతాపం చూపించినా కరిగిపోయిన మంచు కరిగిపోగా మిగిలిన మంచు పొరలు క్షేమంగా ఉంటయి.
స్పాట్
ఇంత బలంగా పాతుకు పోయిన మంచు పర్వతాను ఎవరు డిస్టర్బ్ చేస్తున్నరు. ఈ సడెన్ ఐస్ సైక్లోన్ కు కారణం ఏమిటి..ఈ మంచు తుఫాన్ ఆశామాషీ తుఫాన్ కాదు..ఒక్క కుదుపుకు 30వేల టన్నుల మంచు విరిగిపడతది. ఇది కేవలం 10 సెకన్ల వ్యవధిలో 200 కిలోమీటర్ల దూరం దూసుకొని పోగలదు. దీని మార్గమధ్యంలో ఏం ఉన్నా దానికి తలొంచాల్సిందే..
స్పాట్
నిర్మలంగా, ప్రశాంతంగా యోగిలా ఉండాల్సిన మంచు పర్వతానికి ఈ ఉగ్రరూపం ఇచ్చేదెవరు...
మంచు అంతరాలలో దాగి ఉన్న ఓ మైక్రోస్కోపిక్ సీక్రెట్..
ఈ మొత్తం మంచు పర్వతాన్నే అతలాకుతలం చేస్తుంది. ఇంతకీ ఏమిటా సీక్రెట్ అనే విషయాన్ని తేల్చేశారు శాస్ర్తవేత్తలు.
స్నోఫ్లేక్స్ కలిసిపోయేటపుడు హైడ్రోజన్ బంధాలతోని ఒకదానికొకటి కలిసిపోయి లాటిస్ బంధాలు ఏర్పడుతయి. ఈ బంధాలు మంచు ముక్కలను మంచు పర్వతాలుగా ఏర్పస్తయి. వీటి జీవిత కాలం కొంతకాలం వరకే ఉంటుంది. ఆ నిర్ణీత కాలం తరువాత ఈ లాటిస్ బంధం బలహీనమయి కణాలమధ్య దూరం పెరుగుతది. వాటి మధ్య గాలి చొరబడి కణాల మధ్య దూరాన్ని మరింత పెంచుతది. వీటికి ఉష్ణోగ్రత తోడైతే ఇది మరింత వేగంగా జరుగుతుంది. అదే ఒకే మంచు దుప్పటిలా ఉన్న ఈ పర్వతపు మూలాలను కదిలిస్తది.ఈ మార్పు క్షణ కాలంలో అన్ని అన్ని అణువులకు చేరతది. పర్వతం అణువణువునా వ్యాపించి మంచు పర్వతంలో పైబాగాన ఉన్న ఒక లేయర్ మొత్తం పర్వతం నుంచి వేరవుతది. మంచు చరియల్లో ఏర్పడిన ఈ పగుళ్ల మధ్య ఘర్షణలేక పోవడం వల్ల పై లేయర్ పై గురుత్వాకర్షణ శక్తి ప్రభావం పెరుగుతది. అంతే.. వేల కిలో మీటర్ల ఎత్తులో ఉన్న మంచు చరియలు రాకెట్ వేగంతో కిందికి దూసుకొస్తయి. ఈ మంచు తుఫాన్ దారిలో ఏది ఉన్నా దానికి తలొంచాల్సిందే..
స్పాట్
వేల మీటర్ల ఎత్తున సగర్వంగా నిలుచొని అందం ఒయ్యారాలు పోతున్న మంచు పర్వతం ప్రాణం ఒక్క చిన్న మంచు ముక్కలో ఉంది. ఆ మంచు ముక్కే కొంప ముంచుతుంది. హైడ్రోజన్ లాటిస్ బంధాల విలువేంటో అప్పడు గానీ శాస్ర్తవేత్తలకు తెలిసిరాలేదు.
స్పాట్
ఫస్ట్ బ్రేక్ యాంకర్
హచ్..జలుబు.. ఇది పెద్ద ప్రమాదకరమైన వ్యాధి కాకపోయినప్పటికీ.అది అటాక్ అయిన దగ్గర నుంచి వదిలిపోయే దాకా మనిషిన ఇబ్బంది పెడతది.జలుబంటే అలర్జీ వల్లనో వాటర్ చేంజ్ వల్లో అనుకుంటం. నిజానికి జలుబుకు ఇవి కూడా కారణాలైనప్పటికీ ..ఇవే కారణాలు కావు. మరి మనిషికి జలుబు ఎలా ఎలాక్ అవుతుంది. జలుబు వెనక దాగిన జీవరహస్యమేంటి తెలుసుకునే ముందు చిన్న బ్రేక్ తీసుకుందాం.
యాంకర్ 2
జలుబు.. ఇది ప్రతి ఒక్కరిలో ఒచ్చే కామన్ ఇన్ఫెక్షన్..కానీ ఒక్కసారి చేసే స్నీజింగ్ లో శరీరంలో ప్రతి కండరం పనిచేస్తది. ఒక్క తుమ్ముకోసం మన శరీరం ఇంత పని చేస్తదని మనం కనీసం ఆలోచించం..ఎప్పుడైనా కాస్త మెడనరం పట్టినప్పుడో..లేదా శరీరంలో ఎక్కడైనా నరం పట్టినప్పుడో ఒక్క తుమ్ము వస్తే నరకం అంచులు కనిపిస్తయి. శరీరం మొత్తాన్ని లోబరుచుకునే ఈ జలుబుకింత జోరెక్కడిదో మీరే చూడండి..
స్పాట్
మనం హాయిగా బ్రతకాలంటే స్వచ్ఛమైన గాలి కావాలి. బిజీ బిజీగా మన పని మనం చేసుకుపోతున్నా..మనకు తెలియకుండా అసంకల్పితంగా చేసే పని శ్వాస. ఈ శ్వాస మనకు రకరకాల కష్టాలు తెచ్చిపెడుతుంది. ఎందుకంటే స్వచ్ఛంగా ఉందనుకున్న గాలిలో ఎన్ని మైక్రో ఆర్గాన్స్ విహరిస్తున్నాయో తెలిస్తే ..మనకు ఊపిరి పీల్చడానికి కూడా భయమేస్తది.
స్పాట్
మన నిత్యజీవితంలో పక్కవారెవరైనా పొగ త్రాగి వదిలితే హాలు ఆ చివర నుంచి ఈ చివరకు తెలిసిపోతుంది. అంటే ఒక వ్యక్తి ఉచ్వాస వాయువు క్షణక్షణానికి హాల్ మొత్తం నిండిపోతుందన్నమాట.అటువంటి వందలాది మంది ప్రయాణించే బస్సు, రైళ్లలో, సినిమా థియేటర్లలో..మన చుట్టూ ఎందరి ఎంగిలి వాయువులుంటాయి.. తలచుకుంటేనే అదోరకంగా ఉంటుంది. కానీ గాలికి రంగు, వాసన ఉండవు కాబట్టి ఏ అరమరికలు లేకుండా, అబ్బే అనుకోకుండా హాయిగా, స్వేచ్ఛగా శ్వాసిస్తూ బతుకుతున్నాం..
స్పాట్
మన నాసికా రంద్రాలకు కూడా స్పర్శ తెలియనంత నిదానంగా శ్వాసిస్తం మనం. అలా వదిలిన వాయువులే హాల్ నిండిపోతే మన కండరాల శక్తి మొత్తం ఉపయోగించి విడుదల చేసే వాయువుల్లో అంటే..బలంగా తుమ్మే తుమ్ములో ఉన్న వైరస్ సహిత వాయువు ఎంత దూరం విసరబడుతుందో తెలుసా..ఒక్కసారి బలంగా తుమ్మితే దాని ప్రభావం కొద్ది క్షణాలలో 40 మీటర్లు విస్తరిస్తది. ఈ వాయువుల్లో జలుబును కలుగజేసే ఇన్ఫ్లోయేంజా వైరస్లు కొన్ని కోటానుకోట్లు ఉంటయి. ఇవి మన కంటికి కనిపించవు. మనం పీల్చే గాలిలో ఇవి ఉంటయని మనం కనీసం ఊహించే అవకాశం కూడా ఉండదు. మన ఎంత బిజీగా మన పనిలో మునిగి పోతమే ఈ వైరస్లు కూడా అంతే బిజీగా మనలోకి చొచ్చుకోని వస్తయి. మనం చేసే ప్రతి పనిలోనూ ఇవి మేమున్నామంటూ ఆవరిస్తయి. ఇవేవి విక్స్ మూత తీసే వరకు మనకు తెలీదు. మన ముక్కు మన చేతికి పని చెప్తే గానీ అప్పడు నీరు పడలేదనో, ఎలర్జీ అనో సరిపెట్టుకుంటం.
స్పాట్
ఈ మైక్రో ఆర్గానిజం అప్పటికప్పుడు తమ ప్రతాపం చూపకపోయినా..గాలిలో నుంచి మన చుట్టూ ఉన్న వస్తువుల పై తిష్టవేసి ఏదైనా ఆతిధేయి దొరికేవరకు అలాగే నిరీక్షిస్తయి. ఈ మైక్రోమ్ల మీద చేయి వేసినపుడో, లేదా మన శరీర బాగం ఇవి ఉన్న చోట తాకినా ఇవి మన చుట్టాలవుతయి.మనలో బాగమై మన ఇంటిలో వారికీ అంటుకుంటయి.
స్పాట్
ప్రపంచంలో అత్యంత వేగంగా వ్యాపించే అంటువ్యాధిగా జలుబు నమోదయింది. ఇంత చేసి జలుబును ఓ కామన్ కాఫ్గా ట్రీట్ చేసి లైట్ తీసుకుంటున్నరు. ఇది పెద్ద ప్రమాదకారి కాకపోవడం వల్ల ఇబ్బంది లేదు. కానీ తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోకుంటే ఇది పెద్ద పెద్ద వ్యాదులు కలగ జేసే మైక్రోమ్లకు వాహకంగా కూడా పనిచేస్తది.
స్పాట్
సెకండ్ యాంకర్ బ్రేక్
సూర్య ప్రళయం.. సన్స్ స్పాట్స్ నుంచి రిలీజ్ అయ్యే మాగ్నటిక్ వేవ్స్.. భూమి పై ఉన్న ఎలక్ట్రికల్, ఎలక్ట్రినిక్ వ్యవస్థలను చిన్నాభిన్నం చేస్తది. ఈ భూ అయస్కాంత క్షేత్రం పై కూడా తన ప్రభావం చూపబోతోందని నాసా వెల్లడించింది. ఈ విపత్తు నుంచి సునాయాసంగా మానవాళిని రక్షించే ఓ స్మాల్ సీక్రెట్ సైన్టిస్టుల చేతికి చిక్కింది. ఈ సీక్రెట్ మీ కోసం .. చిన్న బ్రేక్ తర్వాత.
యాంకర్ 3
ఇప్పడు అందరి నోటా వినిపిస్తున్న మాట సూర్యప్రళయం..అవును రానున్న రెండేళ్లలో మనకు సూర్యుడితో ముప్పు వాటిల్లనుందా..ఇదే ప్రశ్న ప్రపంచ మేథావులను సైతం ఆలోచింప జేస్తుంది. ఈ విషయం తెలుసుకునే ముందు అసలు సూర్యుడిలో ఏం జరుగుతుందో దానికీ భూమికి సంబంధం ఏంటో తెలుసుకుందాం..
స్పాట్
ఈ సృష్టి మొత్తాన్ని నడిపే అతీతశక్తి ఏదో ఉంది. మన భూగోళాన్ని కూడా నిత్యం జాగ్రత్తగా కాపాడే అదృష్యశక్తి కూడా ఏదో ఉంది. అది కంటికి కనిపించని రహస్యం. ఆ రహస్యమే ఈ భూమి పై ఉన్న సకల జీవరాశులను నడిపిస్తోంది.
స్పాట్
సూర్యుడు..జీవకోటికి ప్రాణాధారమైన శక్తి ఉత్పాదకారకుడు. సూర్యుడిని దూరం నుంచి చూస్తే..అందంగా అద్భుతంగా కనిపిస్తడు. ఉదయం, సంధ్యలో సూర్యుడిని చూస్తే కాస్త మనశ్శాంతిని పొందేవారు కూడా లేకపోలేదు. కానీ సూర్యుడు మనకు కనిపిస్తున్నంత ప్రశాంతంగా ఉన్నాడా..ఒక్కసారి సూర్యుడి ఉపరితలం పైకి తొంగిచూద్దాం..
స్పాట్
ఇప్పడు మనం చూస్తున్న ఈ భీభత్స దృశ్యం సూర్యుడి ఉపరితలానిదే..సూర్యుడి ఉపరితలం పై నిత్యం కోటాను కోట్ల సౌరతుఫాన్లు విజృంభించి సూర్యుణ్ని అతలాకుతలం చేస్తయి. ఈ సోలార్ సైక్లోన్లు భూగోళం పై కూడా తమ ప్రభావాన్ని చూపుతాయి.. ఈ సౌర తుఫాన్ల ప్రభావం వల్ల భూమి మీద ఎలక్ర్టానిక్, ఎలక్ట్రికల్ వ్యవస్థలు చిన్నాభిన్నం అవుతయి. ఈ సోలార్ సైక్లోన్లు చిన్నా చితక వైతే వాటితో పెద్ద ప్రమాదంలేదు. శృతి మించితేనే అన్నిటికీ ఇబ్బంది.
స్పాట్
సూర్యుడిలో కొన్ని మిలియన్ల సన్ స్పాట్స్ ఉన్నయి. వీటి నుంచి నిత్యం అత్యంత ప్రభావవంతమైన అయస్కాంత వికిరణాలు విశ్వంలోకి వెదజల్లబడుతున్నయి. రాబోయే రెండేళ్లలో వీటి తాకిడి మరింత పెరగబోతోంది. ఎందుకంటే సూర్యుడికి ఒక వైపు ఎక్కువగా సన్స్పాట్లు ఉన్నయి. మరోవైపు చాలా తక్కువ స్పాట్లు ఉన్నయి. భూమి సూర్యుడి చుట్టూ భూమి తిరుగుతోంది.అదే సందర్భంలో సూర్యుడు కూడా వేగంగా తిరుగుతున్నడు. సూర్యుడు భూమికి మధ్య ఈ మెగా సన్స్పాట్లు ఉండేటల్లు అభిముఖంగా రావడం చాలా ఏండ్లకు గానీ జరగదు. భూమికి ఈ సన్ స్పాట్లు అభిముకంగా వచ్చినపుడు ఈ సోలార్ డిజాస్టర్లు తప్పని సరి. ప్రతిసారి వీటి ప్రభావం భూమి పై పెరుగుతూ వస్తోంది. ఈ సారి అంటే 2013లో మన భూగోళం వైపు ఈ సన్స్పాట్లు రాబోతున్నయని, వీటి ప్రభావం కమ్యునికేషన్ వ్యవస్థపై తీవ్రంగా ఉండబోతోందని నాసా ఇప్పటికే తేల్చి చెప్పింది.
స్పాట్
ఈ సోలార్ మాగ్నటిక్ సైక్లోన్ వల్ల భూమి పై ఉన్న ఎలక్ర్టికల్, ఎలాక్ట్రానిక్ వ్యవస్థను దెబ్బతీస్తుంది. అంతరిక్షంలో ఉన్న ఉపగ్రహాలను కూడా డామేజీ చేసే శక్తి ఈ సోలార్ సైక్లోన్కుంది.
యాంకర్
మానవాళి ముందుగా మేల్కోక పోతే ఈ సన్ డిజాస్టర్ వల్ల విపరీత పరిణామాలు ఎదురయి, పరిస్తితి మన చేయిదాటిపోయే అవకాశం ఉంది. భూ ధృవాలనే మార్చేయగల శక్తి ఈ సౌర తుఫాన్ కు ఉంది. భూ గమనాన్ని మార్చేసి రుతువులను, కాలాన్ని తిప్పిరాయగల శక్తి ఈ సోలార్ మాగ్నటిక్ వేవ్స్కుంది. ఈ సోలార్ డిజాస్టర్ను శాస్ర్తవేత్తులు ఎదుర్కొంటారా..అయితే ఎలా..తెలుసుకునే ముందు చిన్న బ్రేక్ తీసుకుందాం..
బ్రేక్
యాంకర్
సన్ స్పాట్స్ రిలీజ్ చేసే మాగ్నటిక్ వేవ్స్ వల్ల ఈ భూగోళానికి, సమస్త మానవాళికి ముప్పు వస్తదని శాస్ర్తవేత్తలు విశ్లేషిస్తున్నరు. మరి ఈ విపత్తు నుంచి మనల్ని మనం కాపాడుకోలేమా..నిజంగా సూర్యుడి వల్ల అంతటి ప్రమాదం రానున్నదా అంటే శాస్ర్తవేత్తల వద్దకూడా స్పష్టమైన సమాధానం లేదు..కానీ అటువంటిదే జరిగితే మానవాళిని కాపాడేందుకు ప్రపంచ శాస్ర్తవేత్తలు ఇప్పటినుంచే ప్రయత్నం చేస్తున్నరు. అంత శక్తివంత మైన సూర్యుడి తాపం నుంచి ఎలా రక్షిస్తారో..ఒక్కసారి చూద్దాం.
స్పాట్
సూర్యుడు అత్యంత శక్తి వంతమైన నక్షత్రం. సమస్త మానవాళికి అదే జీవనాధారం. సూర్యుడిలో నిత్యం కొన్ని మిలియన్ టన్నుల హీలియం వాయువు మండి మనకు ఈ వేడిని పంచుతయి. ఈ నక్షత్రంలో నిత్యం కోట్లకొద్దీ ఆటంబాంబులు పేలినంత శక్తి విడుదలవుతది. న్యూక్లియర్ ఫిజన్ అనే ప్రక్రియ ద్వారా శక్తి విడుదలవుతది. ఆ ఫిజన్ ప్రాజెస్లో హైలీ ఫ్రీక్వెన్సీ ఉండే రేడియేషన్ రిలీజ్ అవుతది. ఈ రేడియేషన్ వేవ్స్ సన్స్ స్పాట్స్ ద్వారా విశ్వంలోకి వెదజల్ల బడతయి. దీని ప్రభావం సూర్యునికి దగ్గరగా ఉన్న గ్రహాల పై పడుతది. భూగోళాన్ని మాత్రం ఓజోన్ పొర కొంత మేర ఈ రేడియేషన్ వికిరణాల నుంచి కాపాడుతుంది. తర్వాత ఈ నవగ్రహ కూటమికి కేంద్రమైన సూర్యుడి మచ్చల నుంచి నిత్యం అయస్కాంత క్షేత్రాలు విడుదలవుతయి. ఈ ప్రక్రియ నిత్యం జరిగేదే అయినా సూర్యుడికి ఉన్న పెద్ద మచ్చల ద్వారా ఇది ఎక్కువగా జరుగుతుంది. ఇప్పడు రానున్న రెండేళ్లలో భూమి వాటికి అభిముఖంగారాబోతుంది. అందుకే ఈ ఆందోళన. కానీ శాస్ర్తవేత్తలు మాత్రం అంతగా భయపడే పనిలేదని ఓదారుస్తున్నరు. ఈ మాగ్నటిక్ వేవ్స్ను మాకొదిలేసి గుండె పై చేయివేసుకొని నిబ్బరంగా నిద్ర పొమ్మని ఆభయం ఇస్తున్నరు.
స్పాట్
సూర్య ప్రళయం నుంచి తప్పించుకునేందుకు ఉన్న ఉపాయం ఒక్కటే. తేనెటీగలు దాడి చేసేటపుడు నీళ్లలో మునిగి తప్పించుకోవడంలాటిదన్నమాట. సూర్యడి నుంచిమాగ్నటిక్ వేవ్స్ రిలీజ్ అయ్యే సమయాన్ని గుర్తిస్తే విపత్తును సగం ఎదుర్కొన్నట్టే. ఈ వేవ్స్ రిలీజ్ అయ్యే సమయాన్ని గుర్తించి టెక్నికల్ అండ్ కమ్యునికేషన్, ఎలక్ట్రికల్ వ్యవస్థలను స్తంభింప చేయాలి. నిస్తేజమై ఉన్న వ్యవస్థలను ఈ రేడియేషన్ ఏమీ చేయదు. కాకుంటే బ్రేకింగ్ న్యూస్ కాస్తలేట్ గా చేరతయి. అనధికార కోత కాకుండా కొన్ని రోజులు అధికార కోతను భరించాల్సి వస్తది. అంతే ఆ రేడియేషన్ వేవ్స్ దాటిపోయాక మళ్లీ పన్నెండు సంవత్సరాల తరువాత ఇదే టెక్నిక్ని మరిత డెవలప్ చేసుకోవాలి. ఎందుకంటే ఈసారి మరింత రేడియేషన్ పెరగొచ్చని ఖగోళ శాస్ర్తవేత్తల అంచనా.
యాంకర్
ఓకే..మాగ్నటిక్ వేవ్స్ వచ్చేటపుడు కమ్యునికేషన్ సిస్టంను స్థంబింప చేయడం వరకు టెక్నిక్ బాగానే ఉంది. కానీ అది గుర్తిండం ఎలా. సూర్యుడ మామూలు గ్రహం కాదు నిత్యం చూస్తూ కూర్చోడానికి. భగభగా మండుతున్న నక్షత్రం. ప్రత్యేకంగా ఇదే పని కోసం ఎవరో ఒకరు నిఘా పెట్టికూర్చోవాలి. ఇంతకీ ఎవరా ఒక్కరు.
స్పాట్
ఇదిగో ఇక్కడ కూర్చున్న ఖగోళ మేథావుల గ్రూపు సూర్యుడి నుంచి భూమిని రక్షించే పనిలో నిమగ్నమై ఉన్నరు.
…..
ఈ పరికరం సూర్యుడి పై డేగ కన్నేసేందుకు రూపొందించినది. 93 మిలియన్ మైళ్ల దూరంలో ఉన్న సూర్యడి మచ్చలపై ఇదినిఘా నేత్రం. మొట్టమొదటిగా ఇది సైన్స్ చరిత్రలోనే కొత్త అధ్యాయం. అయితే ఇది మన కంటికి కనిపించని సూక్ష్మ రహస్యాలను అధ్యయనం చేయగల శక్తి గలది.
..
ఈ బెలూన్ స్పెషల్ ఎయిర్తో నిపుతరు. ఈ వాయువు హైడ్రోజన్ కన్నా తేలికయినది. ఈ మొత్తం నిర్మాణం తయారు చేసేందుకు సుమారు 85మిలియన్ డాలర్ల ఖర్చయింది. కరెక్ట్ యాంగిల్లోకి రాగానే బెలూన్కు కట్టిన మిషన్తో సహా వాతావరణంలోకి వదుల్తరు. ఈ బెలూన్ వ్యాసార్ధం ఎంత పెద్దదంటే భూమి పై పరిస్తే ఆరు ఎకరాలకు సరిపడా ఉంటది. ఇది నిముషానికి 1000 అడుగుల వేగంతో పైకి ఎగురుతది. ఈ బెలూను -90డిగ్రీల ఉష్ణోగ్రత వరకు ఇదే వేగంతో ఎగురుతది.
స్పాట్
ఈ మిషన్లో ఉన్నటెక్నాలజి ఎంత అడ్వాన్సుడంటే 700 మీటర్ల వ్యాసార్ధం ఉన్న వైడ్ షాట్లో ఉన్న పిన్ పాయింట్ ను కూడా పెద్దగా, స్పష్టంగా చూపించి విశ్లేషించగల శక్తి కలది.
స్పాట్
ఇదిగో ఇక్కడ కనిపిస్తున్న నల్లని మచ్చలే సన్ స్పాట్స్. వీటిపై మిషన్ నిఘానేత్రం వేసి ప్రతిక్షణాన్ని గుర్చించి ఉంచుతది.సన్ స్పాట్స్ నుంచి రిలీజయ్యే ప్రతి రేడియేషన్, మాగ్నటికట్ వేవ్స్ ను గుర్తించి ఎప్పటికప్పడు భూమి పై శాస్ర్తవేత్తలకు పంపుతది. ఆ ఒక్కటి చాలుజ సూర్యుడి ఉపద్రవం నుంచి భూమిని రక్షించడానికి..

ఎండ్ యాంకర్
ఇవీ..ఈ వారం ది సైన్స్ అల్టిమేట్ నాలెడ్జ్ మైక్రోస్కోపిక్ సీక్రెట్స్.మరిన్ని సూక్ష్మరహస్యాలతో మళ్లీ నెక్ట్స్ సాటర్ డే ఇదే సమయానికి మీటవుదా..అంటిల్ దెన్ బై..బై

సుక్ష్మ ప్రపంచం 1

ప్రకృతిలో దాగిన సూక్ష్మ రహస్యాలను ఒడిసి పట్టుకొని శాస్ర్తవేత్తలు చేసే అద్భుతాలను మీ కళ్లముందుంచే ది సైన్స్ ప్రోగ్రాంకు స్వాగతం..ఆశ్చర్యచకితులను చేసే నేచర్ సీక్రెట్లతో సూక్ష్మప్రపంచం మరిన్ని విశేషాలతో మీముందుకొచ్చింది. ఈ వారం కొత్త రహస్యాలను తెలసుకునే ముందు లాస్ట్ వీక్ మైక్రోస్కోపిక్ సీక్రెట్లు ఒక్కసారి రివ్యూ చేసుకుందాం..
బ్యాంగ్

ఈ హరిత గ్రహం పై మానవుడు ఎంతో పురోగతి సాధించాడు. తాను సాధించాల్సినవి ఇంకా చాలా ఉన్నయని, వాటిని సాధించి తీరాలని శతాబ్దాల తరబడి శ్రమిస్తున్నడు. కానీ…తాను కొత్తగా సాధించానని అనుకున్నవన్నీ ప్రకృతిలో అప్పటికే అభివృద్ది చెందని జీవులని పిలిచే సూక్ష్మజీవులు, కీటకాలు, మొక్కలు, జంతువులు, ఒకటేమిటి ప్రకృతిలో అణువణువూ పరిజ్ఞానమే..ఇప్పడు కొత్తవాటిని కనుగొనడంతో బాటు నేచర్ సీక్రెట్లను కూడా అన్వేషించే పనిలో పడ్డడు మానవుడు.
స్పాట్..
చంద్రగ్రహం పై వచ్చిన దుమ్మూ దూళి సమస్యను ఎదుర్కోవడం ఎలాగా అని ఆలోచిస్తున్న మానవుడికి తామరాకు దారి చూపింది..అంతర్నిర్మాణం అధ్యయనం చేయడానికి నానోటెక్నాలజీ ఉపయోగించుకొని సూక్ష్మ రహస్యాలను అన్వేషించడం మొదలు పెట్టిండు మానవుడు. అందులోనే తల వెంట్రుక పై కూడా పేరు రాసే స్ధాయికి చేరుకొండు. నిలువు తలం పై నడిచే బల్లిని చూసి దాని సీక్రెట్ తెలుకున్నడు. తలానికి పాదానికి మధ్య శూన్య ప్రదేశం ఉంటే గ్రిప్ లభిస్తదన్న సీక్రెట్తో సక్కర్లను తయారు చేసిండు. ..
ఇంకా..ఇంకా..ప్రకృతిలో మానవుడి అన్వేషణ కొనసాగుతనే ఉంది.
ఇంట్రో యాంకర్
హంబుల్ బ్రిడ్జ్. ఇంత పెద్ద మానవ నిర్మిత హాంగింగ్ బ్రిడ్జ్. ఎంతో మంది ఇంజనీర్లు, వేలాది మంది శ్రామికులు రేయింబవళ్లు కష్టపడితే ఈబ్రిడ్జి 1981లో పూర్తయింది.ఈ హ్యంగింగ్ బ్రిడ్జ్ ఆలోచన కూడా ప్రకృతి ప్రసాదించిందే..అవును ..ఇలా చూడండి ఈ బ్రిడ్జ్ అంచులో ఉన్న సాలీడుని… ఎంత హుందాగా గూడు కట్టుకొందో…
యాంకర్ 1
స్పైడర్ చాలా తెలివైన కీటకం. ఇక్కడ చూడండి ఓ సాలెపురుగు తన గూడును ఎంత అందంగా, వేగంగా అల్లుకుంటుందో. ముందు నిలువు దారాలను ఆధారాలకు అంటిస్తది. తరువాత ఈ నిలువు దారాలకు బేస్ వేసుకుంటూ అంచులకు వెళ్తది. మళ్లీ అంచుల నుంచి గుండ్రటి వలలాగా అల్లుకుంటూ సెంటర్కు చేరుకుంటది. యస్…సాలీడు ఆయధం తయారయింది. ఇప్పడు ఆ వలలో చిక్కే ఆహారం కోసం ఎదురు చూస్తది.
స్పాట్
యాంకర్ 2
బావుంది..ఈ హాంగింగ్ బ్రిడ్జ్ కట్టడం వెనుక వందలాది మంది ఇంజనీర్ల నైపుణ్యం, వేలాది మంది కార్మికుల శ్రమ ఉంది. చాలా కట్టడాలు స్కిల్డ్ వర్కర్లు నెలల తరబడి కట్టినా నిలువునా ఫెయిలయిన సందర్భాలు కోకొల్లలు. కానీ ఈ సాలెపురుగు ఇంత అందంగా, ఇంత త్వరగా, ఎలా కట్టగలుగుతుంది. దీనికి కావలసిన మెటీరియల్ ఎక్కడిది. ఆ దారానికి అంత బలమెక్కడిది..ఈ మైక్రోస్కోపిక్ సీక్రెట్స్ మీ కోసం..
వాయిస్
సాలీడు..మనం నిత్యం మన ఇళ్లలో చూసి విసుక్కునే ఒక ఆర్ధోపాడ్ జీవి. ఇది పెట్టే బూజు చూసి పదే పదే విసుక్కునే మనం ఆ బూజు రహస్యం తెలుసుకోవాలని ఎన్నడూ అనుకోలేదు. కానీ ఆ బూజే నేడు శాస్ర్తపరిశోధనకు బురుజుగా మారింది. సాలీడులో దాగున్న రహస్యం ఇప్పడు రకరకాల సాంకేతిక పరికరాల తయారీకి పనికొస్తంది. ఇంతకీ ఎంటా సీక్రెట్ అనుకుంటున్నారా…అదే… సాలీడు స్రవించే సిల్క్థ్రెడ్.
స్పాట్
శాస్ర్తవేత్తలు ఒక సాలీడును సేకరించారు…(5 సెకన్స్) . స్పైడర్ గ్రంధుల నుంచి వచ్చే సిల్క్లాంటి దారాన్ని లాగి చూశారు. వండర్ ఎంత సేపటికి ఆగడం లేదు. ఒక సిల్క్ ఫాక్టరీలా దారం అవిచ్చినంగా రావడం శాస్ర్తవేత్తలను ఆశ్చర్యానికి గురిచేసింది. మొత్తంగా 750 మీటర్ల దారం తెగకుండా వచ్చింది. ఇంత పోడవు దారం నాన్స్టాప్ గా రావడం ఒక వింతయితే..ఆ దారం చాలా బలంగా ఉండటం మరో వింత. ఎక్కడిదీ దారం..సాలీడు గర్భంలో దాగిన నర్మ గర్భ రహస్యం ఏమిటి. పరిశోధనలు మొదలు పెట్టారు శాస్ర్తవేత్తలు.
స్పాట్
ఒక్కసారి సాలీడు అంతరాంగాల్లోకి తొంగి చూద్దాం…ఇక్కడే ప్రకృతి దాచిన నేచర్ నెట్ పురుడు పోసుకునేది. దీన్ని మానవనేత్రంతో చూసి లోపల ఏం జరుగుతుందో తెలుసుకోవడం చాలా కష్టం. గతంలో ప్రయత్నించి వదిలేశారు కూడా.. కానీ ఇప్పుడు అందుబాలటులోకి వచ్చిన నానో టెక్నాలజి తో ఇది 200రెట్లు సాధ్యమయింది. సాలీడు ఉదర అంతరబాగాన్ని 12000ల రెట్లు మాగ్నిపికేషన్ చేసి చూస్తేగానీ అసలు రహస్యం బోధపడలేదు.. సాలీడు అంతరాంగాల్లో విహరించినంత పెద్దదిగా చేసి పరిశోధించారు శాస్ర్తవేత్తలు.
స్పాట్
ఇదిగో ఇక్కడ కనిపిస్తున్న పెద్దబొడిపెల్లాంటి బాగాలను స్టినరేట్స్ అంటరు. ప్రతి స్టినరేట్ పై డజన్లకొద్దీ స్రావక కేశాలుంటయి. ఈ స్రావక కేశాలను స్పికెట్స్ అని పిలుస్తరు. సాలీడు స్రవించే సిల్క్ దారపు రహస్య ద్వారాలు ఇవే..తాను దారం రిలీజ్ చేసేటపుడు అంతఃస్రావీ గంధులు ఎంజైమ్ లను విడుదల చేస్తయి. ఈ ఎంజైమ్ ప్రభావంతో స్పికెట్స్ లిక్విడ్ ప్రోటీన్లను ఫోర్స్తో స్రవిస్తయి. ఇలా ఒకేసారి అనేక స్పికెట్లు దారాలను స్రవిస్తయి. ఇవన్నీ పొరలు పొరలు ఒక కలిసి ఒకే కట్టలాగా తయారయితయి. బయటకు వచ్చేటపుడు ఒకే దారం లాగా కనిపిస్తది. ఈ దారానికి ఇంత పట్టు ఉండటం వెనక ఉన్న గుట్టు ఇదేనని కనిపెట్టారు శాస్ర్తవేత్తలు.
స్పాట్
ఒక్కో స్పైడర్కు 7రకాల దాదాలను ప్రొడక్ట్ చేసే కెపాసిటీ ఉంటది. ఆధారాలను పట్టిఉంచేందుకు ఒకరకం దారాన్ని ఉపయోగిస్తే..వెబ్ ను క్రియేట్ చేసేందుకు మరోరకం దారం ఉపయోగ పడతది. వెబ్ లో చిక్కిన కీటకాన్ని బంధించేందుకు జిడ్డు మాదిరిగా ఉండే మరో రకపు థ్రెడ్ను కూడా రిలీజ్ చేసే శక్తి ఈ సాలీడుకు ఉంటది. చూసీ చూడనట్టు చూసి వదిలేసే మనకు మాత్రం సాలీడు ఒకేరకమైన దారం స్రవిస్తదని అనుకుంటం. ప్రతి దారం కూడా మనం నమ్మలేనంత గట్టిగా ఉంటది. ఈ దారం ఇంత గట్టిగా ఉండటం వెనుక ఓ సీక్రెట్ ఉన్నది. అంతరాంగాల్లోంచి వెలువడే కంటే ముందే ఈ దారానికి సల్ఫైడ్ పూత పూయబడతది. ఆ సల్ఫైడ్ పూతే ఈ దారానికి మరింత పదును తెచ్చిపెడతది. కంటికి కూడా సరిగా కనిపించనంత సన్నగా ఉన్నా దీని బలానికి కారణం పొరలు పొరలుగా ఉండటం, సల్ఫైడ్ పూత ఉండటం మరో అడిషనల్ స్ట్రెంత్. అందుకే ఈ దారాన్ని వైద్యంలో కొన్ని రకాల ఆపరేషన్లలో కుట్లకోసం కూడా ఈ దారాన్ని ఉపయోగిస్తరంటే ఈ దారం ఎంత గట్టిదో తెలుస్తంది.
స్పాట్
బ్రేక్ యాంకర్
సాలీడు స్రవించే దారానికి ఎలాస్టిక్ పవర్ లేదు. అంటే దీనికి సాగే శక్తి తేదన్న మాట. గట్టిగా గుంజితే తెగుతదే తప్ప సాగదు. కానీ సాలీడు కూర్చిన ఆ వలలో ఏదైనా కీటకం చిక్కినా ఆ వల సాగుతుందే కానీ పూర్తిగా తెగదు. సాగే శక్తి లేని దారంతో నిర్మించిన ఈ వల ఎలా సాగుతోంది. కేవలం సాలీడు నేర్పిన ప్రకృతి పాఠంతో మనిషి బుల్లెట్ ప్రూఫ్ జాకెట్ తయారు చేయడం ఎలా సాధ్యమయింది…తెలుసుకునేముందు చిన్న బ్రేక్ తీసుకుందాం..
యాంకర్ 3
వెల్కం బ్యాక్ టు ది సైన్స్ ఎపిసోడ్..ఒకే..సాలీడు దారం స్రవించడమే ఓ పెద్ద వండరనుకుంటే అది దారంతో చేసే విన్యాసాలు మరీ వండర్. ఇప్పడు ఇప్పడుడే నానో టెక్నాలజీతో సాధ్యమవుతుందనుకుంటున్న మైక్రోవీవింగ్ ని సాలీడు జాతి కొన్ని కోట్ల సంవత్సరాల క్రితమే చేసి చూపింది..ఇప్పటికీ చూపుతుంది..చూడండి..
స్పాట్
ఇది చినుకులతో ముద్దయిన సాలీడు గూడు. ఈ గూడులో కొన్ని చోట్లనే నీటి బిందువులు ఆగి ఉన్నయి. మొదట ఇది సర్ఫెస్ టెన్షన్ వల్లనే అని భావించారు సైంటిస్టులు..ఆ భావనే చాలా కాలం దీని లోగుట్టు విప్పకుండా ఆపేసింది. కానీ ఓ శాస్ర్తవేత్త రొటీన్ కు భిన్నంగా సెర్చ్ చేశాడు. అంతే సాలీడ్ సీక్రెటే లీడ్ అయింది. గొప్ప అద్భుతం..స్పైడర్ వెబ్లో గూడుకట్టుకున్న రహస్యం గుట్టు రట్టయింది. సాలీడు తాను గూడు అల్లేటప్పుడే జంక్షన్లల్లో దారపు కుచ్చులను వదులుతది. ఇవే షాక్ అబ్జర్వర్స్గా పనిచేస్తయి. ఈ లూజ్ థ్రెడ్ జంక్షన్లే గూడుకు సాగే గుణాన్ని తెచ్చిపెడతయి.
స్పాట్
మెదడు కూడా పూర్తిగా డెవలప్ కాని ఆర్థోపొడా కీటకానికి ఇంత గొప్ప టెక్నికల్ ట్రైనింగ్ ఎవరిచ్చారు…నేచర్లో నిగూఢంగా నిక్షిప్తమై ఉన్న సీక్రెట్…ఈ సీక్రెట్ ఉపయోగించుకొనే ఇప్పడు మనం చూస్తున్న హంబుల్ బ్రిడ్జి నిర్మిచిండ్రు. .అదే స్ర్పింగ్ యాక్షన్, అదే స్ర్టెంథనింగ్, అదే అల్లిక, అవును.. ఆ మైక్రోస్కోపిక్ సీక్రెట్ తోనే ఈ మాక్రోస్ర్టక్చర్ బిల్డప్ చేయగలిగిండ్రు.
యాంకర్ 4
అది గోటితో చీల్చగల పుచ్చకాయ… ఇది రాతిని కూడా చీల్చగల పిస్టల్… దీనితో పుచ్చకాయను పేల్చితే నిండు కుండలా పేలిపోతది.
విజువల్
చూశారుగా ఒక్క చిన్న బుల్లెట్ పుచ్చకాయను చిన్న చిన్న తుంపలుగా పేల్చేసింది. యుద్దాల్లో పాల్గొనే సైనికులకు, శత్రువుల దాడినుండి రక్షించేందుకు బుల్లెట్ల నుంచి రక్షణ పొందేందుకు కావలసిన బుల్లెట్ ప్రూఫ్ జాకెట్ కావాలి..ఈ జాకెట్ ను దేనితో తయారు చేశారో తెలిస్తే… దీనికి స్పూర్తి ఎవరో తెలిస్తే అవాక్కవడం మీవంతవుతది.
వాయిస్
ఇప్పటి వరకు మనం చూసిన సాలీడు స్రవించే సిల్క్ దారంలో మరో సీక్రెట్ ఉంది.. ఓ ఫిజికల్ ఫార్ములా ఉంది. గడ్డి పోచలన్నీ ఏకమైతే గజాన్ని కూడా బంధించవచ్చనే ఆ ఫార్ములా..అంటే పొరలు పొరలుగా ఉన్న దారానికే బలమెక్కువనేదే ఈ సూత్రం. సాలీడు దేహంలో కూడా ఒక్కో స్పికెట్ ఒక్కో మైక్రోథ్రెడ్ ను స్రవింస్తది. ఇవన్నీ ఏకమై ఒకే దారంగా బయటకు వస్తది. ఆ దారాన్ని మైక్రోస్కోప్కింద పెట్టి చూస్తే కానీ అసలు విషయం తెలీదు. ఇదే ఫార్ములాతో బుల్లెట్ ప్రూఫ్ జాకెట్ తయారు చేసిండ్రు.
స్పాట్
ఈ బుల్లెట్ చూడండి ..ఎంత వేగంగా దూసుకుపోతోందో..అంత స్పీడ్ తో వచ్చే బుల్లెట్ తగిలితే ఈ జాకెట్ తునాతునకలై పోవాలి..కానీ కేవలం నాలుగు సెంటీమీటర్ల రంధ్రం చేసి ఆగిపోయింది. ఈ జాకెట్కు అంత శక్తి ఎక్కడిది..ఈ జాకెట్లో ఉన్న ఫైబర్ దారాలు..ఏ లోహంతో తయారు చేసిండ్రు..ఒక్కసారి చూద్దాం…
స్పాట్
ఇదిగో..ఇక్కడ పొగలాగా కనిపించేది కార్భన్ దారాల కట్ట. అతి సూక్ష్మమైన కార్భన్ ఫైబర్ దారాలను ఏకం చేసి ఒక సన్నని దారంగా తయారు చేస్తరు. ఈ దారం మావనుల వెంట్రుక కన్నా 5 రెట్లు సన్నగా ఉండి…ఇనుము కంటే 10రెట్లు ఎక్కువ బలం కలిగి ఉంటది.
స్పాట్
ప్రతి దారం వేలకొద్దీ సన్నని దారాలను కలిగి ఉంటది. ప్రతి సన్నని దారంలో మిలియన్ కార్భన్ ట్యూబ్లతో ఏర్పాటై ఉంటది. ఈ కార్భన్ ట్యూబ్ లు కేవలం ఒక పరమాణువు వ్యాసార్ధంలో ఉంటయి. అంటే కార్భన్ పరమాణువుల మధ్య బలమైన బంధాలతో ఏర్పడే ఒక ఆర్గానిక్ ట్యూబ్ అన్నమాట. అందుకే ఇది మనం నమ్మశక్యం కానంత బలాన్ని సొంతం చేసుకుంది.
స్పాట్
ఈ మానవ నిర్మిత ఫైబర్ ను మామూలు కార్బన్ ఫైబర్ తో అంటే ఎరామిడ్ ఫైబర్ తో కంపేర్ చేసి చూశారు. ఒక ప్రత్యేకమైన మిషన్లో ఈ రెండు థ్రెట్ల బలాన్ని పరిక్షించిండ్రు శాస్ర్తవేత్తలు.
స్పాట్
ఎరామిడ్ ఫైబర్ కార్బన్ ఫైబర్ కంటే కార్భన్ నానో ట్యూబ్ ఫైబర్ నాలుగు రెట్లు బలమైనదని రుజువయింది. ఇంత బలమైన దారాలతో బుల్లెట్ ప్రూఫ్ జాకెట్ తయారు చేస్తరు. అంటే ఒక పొర నానో కార్బన్ ట్యూబులతో తయారు చేసిన జాకెట్ పది ఐరన్ షీల్డ్ లతో సమానం. అంటే ఒక జాకెట్ ధరిస్తే పది ఇనుప కవచాలు ధరించినంత రక్షణ నిస్తది ఐతే అది ఒరిజినల్ ది అయి ఉండాలి. ఈ నానో కార్బన్ టెక్నాలజి సాంకేతిక రంగంలో పెను మార్పులు తెచ్చింది.
యాంకర్ 5
మన బిజీ జీవితంలో నిత్యం సూక్ష్మశాస్ర్తవేత్తలతో సహవాసం చేస్తం..ఈ బుల్లి శాస్ర్తవేత్తలు వేరెవరో కాదు మైక్రో ఆర్గానిజమ్స్. అసలు ఇవి లేని చోటే లేదు. కానీ ఒక్క క్షణం కూడా వాటి గురించి ఆలోచించం..మన బయట లోపల ఉండే మైక్రో ఆర్గానిజమ్స్ మనతో ఎలా ఆడుకుంటున్నాయో చూస్తే ఆశ్చర్యమేస్తది… చూస్తే మీకే తెలుస్తది..వీటి సయ్యాట.
స్పాట్(స్మాల్)
వాయిస్
మన నిత్య జీవితంలో సూక్ష్మక్రిములతోనే సహజీవనం చేస్తడు. తాను ఎంత శుబ్రంగా మెయింటెయిన్ చేస్తుంటమని అనుకుంటం..కానీ అదంటా ట్రాష్ చూడండి, నడిచే ప్రతి అడుగు కిందా ఎన్నో క్రిములు..ఈ రూం చూడండి ఎంత శుభ్రంగా ఉందో..అయినా ఇక్కడ ఒక రొమాంటిక్ జంట చేసే డిన్నర్ లో ఎన్ని రకాల క్రిములు ఎన్ని విధాలుగా వ్యక్తులను ఎటాక్ చేస్తయో చూద్దాం..
స్పాట్
ఇక్కడ ఈ జంట చేసుకునే విందుకు ఎన్నిరకాల సూక్ష్మ క్రిములు కంపెనీ ఇస్తున్నాయో చూడండి. .. మొదట తాజా కూరలు క్లీన్ చేద్దామనుకున్న ఇతని ప్రయత్నంలో అదే నీటి నుంచి మరిన్ని క్రిములు ఆ కూరలకు అంటించుకుంటడు. చూడండి..ఈ వాటర్ ట్యాప్ అంచున ఎన్ని క్రిములు స్విమ్ చేస్తున్నయో..ఇవన్నీ పారదర్శకంగా ఉంటయి. ఒక్క చుక్క నీటిలో వందల మిలియన్ల బ్యాక్టీరియాలు హాయిగా విహరిస్తున్నయి. వీటి వల్ల పెద్ద నష్టం ఏమీ లేకున్నా..ఒక్కోసారి వీటిని ఎటాక్ చేసే బ్యాక్టీరియా వల్ల పెద్ద ప్రమాదమే వస్తుంది.
స్పాట్
తాజా కూరలతో చేసే ఈ వెజిటబుల్ సలాడ్ లో కూడా ఎన్ని రకాల క్రిములున్నయో చూడండి..ఫ్రెష్ లీఫ్ సలాడ్ లో వెనిగర్ ను మిక్స్ చేసినపుడు వెనిగర్ లో ఉన్న మిలియన్ల కొద్దీ మైక్రోమ్ లు ఆహారంలో కలిసిపోయి విందుకు సిద్దమయితయి. ఇవి 1 మిల్లీ మీటర్ పొడవుండి సన్నని దారపు పోచల వలే ఉంటయి. ఇవి మామూలు కంటికి కనిపించవు. పూర్తిగా పారదర్శకంగా ఉండటం వల్ల కనీసం వీటిని గుర్తించడం కూడా సాధ్యం కాదు. అంతే సలాడ్తో బాటు అవి కూడా మనకు నాన్ వెజ్ ఫుడ్ గా మారిపోతయి.
స్పాట్
ఇపపడు చీజ్ ముక్కలను చూద్దాం..ఫ్రెష్గా ఉన్న ఈ నేతిగడ్డలో మనకు కనిపించని, ఒళ్లు గగుర్పొడిచే జీవులు ఎలా ఉన్నాయో చూస్తే ఆశ్చర్యం వేస్తది. మిలియన్ లకొద్దీ క్రిములు మన ఆహారం పై ముందే తిష్ట వేసి రోజుల తరబడి ఆ ఆహారాన్ని తినుకుంటూ జీవిస్తయి. మన చుట్టూ ఉన్నా దుబ్బా దూళిలో కొన్ని కోట్ల జీవులు ఆహారం పైకి వచ్చి చేరతయి. కొంత కాలం ఇవి ఆహారం పై ఇలాగే ఉంటే ఆ ఆహార స్వభావాన్ని పూర్తిగా మార్చేస్తయి. ఆ ఫుడ్ ఫ్లేవర్ని పూర్తిగా మార్చేస్తయి.
అంతే కాదు ఒక్కరిలోకి సంక్రమించాయంటే ఆటోమేటిక్గా ఇంకొకరికి ఈజీగా ట్రాన్స్ఫర్ అవుతయి. ఒక్క ముద్దు చాలు మైక్రోమ్లు మైగ్రేట్ కావడానికి..
వచ్చేవారం…
మంచు చరియాలు విరిగిపడటం వెనక ఉన్న సూక్ష్మమర్మం ఏమిటి..
సూర్యకిరణాల్లో ఉన్న సూక్ష్మ రహస్యం..